پاتوق ارمنی‌های ساکن تهران که دست‌سازِ ملکه هلند است

بهترین: خانه های کوچه «هلند» در خیابان «زرکش» پس از گذشت نیم قرن هنوز دلبستگی خود را به آجرهای بهمنی از دست نداده اند. گرچه قدیمی های کوچه، آنهایی که یاد جوانی این خانه ها افتادند، رفته اند، اما این آجرهای قرمز 3 سانتی، داستان کوچه هلند را فراموش نکرده است.

هنوز هم با دست زدن به این آجرها می توانید به نیم قرن پیش سفر کنید. وقتی ده ها خانواده ارمنی روستای پدری خود در بوئین زهرا و خانه های ویران شده در زلزله را ترک کردند، شاید زندگی در محله نوپای زرکش زندگی بهتری را به آنها نشان دهد. کوچه هلند که در دل خیابان زرکش و بین خیابان های مدارس ارمنی و زرین قرار دارد، داستان های زیادی از گذشته محله زرکش برای گفتن دارد.

بیش از 60 سال پیش محله ای به نام زرکش در مجاورت محله نارمک و در شمال خیابان تهران نو (دماوند کنونی) ساخته شد. کوچه پس کوچه های این محله با تابلوهایی چون شهید وارطان ​​آقاخانیان، شهید وازگن آوانسیان، شهید اینویا و… از بافت اجتماعی متفاوت زرکش خبر می دهد، اکثریت این بافت اجتماعی را شهروندان ارمنی تشکیل می دهند که هر کدام در این محله با تاریخی متفاوت و به شکلی دیگر. تبدیل شد

مسلمانان، زرتشتی‌ها، ارامنه و یهودیان سال‌ها در این شهر با هم زندگی کرده‌اند و شهر را ساخته‌اند و با گذشت زمان برخی از شهرها به‌طور سنتی به یک اقلیت مذهبی خاص تعلق داشته‌اند. محله هایی که آداب و رسوم و حتی اشکال خاصی از معماری و شهرسازی در آن به چشم می خورد.

یکی یکی از این محله ها محله زرکش نام دارد. در اوایل دهه چهل بود که گروهی از ارامنه در محله زرکش ساکن شدند و محله ارامنه ای را تشکیل دادند. زرکش در همسایگی شهرداری هشت قرار دارد. جایی در جنوب نارمک و جزء محله وحیدیه محسوب می شود.

اما آنچه باعث ساخت کوچه ای به نام هلند در زرکش شد زلزله مهیب بود. شهریور هزار و سیصد و چهل و یک فاجعه بوئین زهرا! چند ثانیه لرزید و ناگهان همه چیز تبدیل به تلی از خاک شد. پس از این اتفاق ملکه جولیانا هلند از مناطق آسیب دیده بازدید کرد.

وی در محله وحیدیه 6000 متر زمین خرید و 70 واحد متحدالشکل برای اسکان ارامنه بوئین زهرا ساخت. با این تاریخ، کوچه هلند یادآور عشق مردم به هم نوعان خود است، بنابراین تعجب آور نیست که ساکنان اینجا جزو دوستانه ترین و دوست داشتنی ترین همشهریان باشند که وقتی از آنها در مورد کلیسای معروف محله سؤال می کنید. (کلیسای تارگمانچات)، انتهای کوچه را با لهجه شیرینشان به شما نشان می دهند. جایی که یک کلیسای آجری با سقف سفالی و طاق های هلالی اش نشسته و به آسمان نگاه می کند.

بعد از کلیسا، در آن سوی کوچه هلند، دبیرستان و هنرستان ارامنه (هوانستوماسیان) را می توان یکی از نقاط مهم محله دانست. و نوردهی چشم نواز است.

وقتی در اطراف هستید، فقط مکث کنید و چشمان خود را ببندید تا بوی گرم آب نبات تازه را استشمام کنید. یکی این مغازه های قدیمی دوباره به شما یادآوری می کنند که در دل یکی شما یکی از اصیل ترین محله های ارمنی نشین تهران هستید. قنادی ها با تابلوی جذاب قدیمی و نان گاتا ارمنی مخصوص، اشترودل و دانمارکی.

جزییات محله را می توان در نمای ساده خانه های سیمانی و آجری، پنجره های یک طرفه با حفاظ های قدیمی و رنگارنگ و درختانی که از پشت دیوار حیاط ها دیده می شود، فهمید.

زبان کمتر شنیده شده و صداها و نشانه هایی با فونت هایی که در شهر کمتر دیده می شود. هویتی که به شدت در حال از بین رفتن است. زرکش و دیگر محله های اقلیت مکان هایی با هویت هستند. نکاتی که نباید فراموش کرد این شهر زمانی دارای تنوع اجتماعی چشمگیر و قابل توجهی بود.

دو سه سالی است که خبر ثبت کوچه هلند به عنوان میراث ملی کشور به گوش می رسد، هرچند دیگر چشمانمان از این خبر سیراب نمی شود، اما شاید ثبت ملی این کوچه بصری آن را اصلاح کند. اغتشاشات و هویت بخشیدن به تاریخ آن و نه تنها نمادی برای دوستی مردم ایران و هلند، بلکه برای ایجاد آشتی بین شهر و مردمش.

چه خاطراتی از محله زرکش دارید؟