مروری بر کارنامه پربار آتیلا پسیانی به بهانه تولد بازیگر ابدی اش

سوسن سیرجانی | سال گذشته آتیلا پسیانی بازیگر مشهور و محبوب سینما، تئاتر و تلویزیون بر اثر بیماری درگذشت. او همیشه محبوب بود، حتی زمانی که منفی ترین نقش های دوران حرفه ای خود را بازی می کرد. 10 اردیبهشت ماه تولدش است و اگر امروز بود 67 ساله می شد. پیسیانی روی صحنه درگذشت و تا آخرین لحظه از اجرای برنامه باز نشد.

به گزارش بازتاب آنلاین، آتیلا پسیانی برخاسته از تئاتر بود و این رشته همیشه برایش اهمیت ویژه ای داشت، او به سفر خود به دنیای تصویر ادامه داد و توانست جایگاه ویژه ای را در سینما و تلویزیون برای خود رقم بزند، اما تئاتر همیشه در اولویت قرار داشت. . و هزینه آن را به شکلی خاص پرداخت کرد. آتیلا پسیانی سال ها در انتخاب آثارش در عرصه سینما و تلویزیون حساسیت چندانی از خود نشان نمی داد، اما نکته قابل توجه در مورد او این بود که هر پروژه ای را پذیرفت و آن را به بهترین شکل و کامل به پایان رساند. راه ممکن در اجرای زنده یاد پیسانی بازی ضعیف و بد وجود ندارد، او حتی در ضعیف ترین کارها هم خوب بود.

سال های ابتدایی | آتیلا پسیانی فرزند جمیله شیخی بازیگر مشهور تئاتر و سینما بود. همین باعث شد که صحنه را بشناسد و بدون اینکه بخواهد عمل کند. حتی در سن 10 سالگی در یک فیلم کوتاه یکی در تئاترهای جمیله شیخی حضور یافت. اما وقتی بزرگ شد با تماشای نمایشی متفاوت به نام «پوزهشی ضرب و سترگ و نو…» ساخته عباس نعلبندیان تصمیم گرفت بازیگر شود. آتیلا احتمالاً می‌توانست از طریق مادرش وارد سینما و تئاتر شود، بدون اینکه راه سختی را طی کند، اما این راه را انتخاب نکرد. او از منظر آکادمیک وارد این حرفه شد و با تحصیل در دانشگاه هنرهای زیبا سعی کرد با اصول کار بیشتر آشنا شود. او قبل از انقلاب در تئاترهای تجربی و دانشجویی حضور داشت. اما بیشتر فعالیت های آن بعد از انقلاب صورت گرفت.

آثار دیدنی | آتیلا پسیانی در دوران دانشجویی در دهه 50 وارد کارگاه تئاتر گروه های معروف تئاتر آن زمان شد. اما بعدها از سال 1357 تا دو سال قبل از مرگش، یعنی نزدیک به پنج دهه، بی وقفه روی صحنه تئاتر بود. پاسیانی سالی یک بار در تئاتر اجرا می کند یا اثری را به عنوان کارگردان ارائه می کند. ایجاد گروه تئاتر از دیگر اقدامات او برای تربیت بازیگران جوان در این راستا بود. اما اگر بخواهیم از آثار برجسته صحنه ای او نام ببریم باید به نمایش های «جنایت و مکافات» در سال 1397، «باغ آلبالو» در سال 1393، «چاله» در سال 1393، «متابولیک» در سال 2017، «بودن یا نبودن» اشاره کنیم. در سال 1391 و «هاله» در سال 1370 ذکر شده است.

تلویزیون کار می کند | اولین سریالی که او را با گریم های متفاوت به شهرت رساند، سریال «محله برو بیا» و سپس «محله سنگ» در سال های 1360 و 63 بود که این مجموعه ها برای کودکان ساخته شد اما بسیار خاطره انگیز و ماندگار بود. پس از آن پیسیانی به موازات سینما و تئاتر پیوسته در تلویزیون ظاهر شد. حضوری که در سال های آخر عمرش به شبکه تلویزیون هم رسیده بود. او به جز سریال «گمشدگان» در سال ۲۰۱۰ در هیچ سریالی نقش اول را بازی نکرد. او قبل از دهه 80 در سریال‌های جدی و دراماتیک حضور داشت، اما در تلویزیون با «چاردیواری» و «خداحافظ عزیزم» کمدی را تجربه کرد. در «زیر تیغ» و «از دست دادن نشعین» نقش های متفاوت و ماندگاری را ایفا کرد. او از اواسط دهه 90 در سریال‌های متعددی در نقش‌های کوتاه ظاهر شد که هیچ‌کدام از آن‌ها اتفاق خاصی در کارنامه او به حساب نمی‌آمدند. «ممنوعه» و «مردم معمولی» تجربه های او در تئاتر بود که با انتقادات زیادی مواجه شد.

آثار سینمایی | آتیلا پسیانی از اوایل دهه شصت در چند فیلم حضور کوتاهی داشت اما بازی او در فیلم طلسم در سال 1365 قدرت بازیگری او را در سینما به نمایش گذاشت. او برای این نقش برنده جایزه طلای بهترین بازیگر نقش مکمل مرد از جشنواره فیلم فجر شد. او تا اواسط دهه هفتاد علاوه بر بازیگری، دستیار کارگردانی، بازیگری و بازیگری را نیز بر عهده گرفت. او در این مدت در آثار مهم سینمایی مانند «مسافران»، «دو فیلم با یک بلیط» و «پرواز 14 خرداد» نقش های کوتاهی داشت. بازی در نقش جاسوس در فیلم «روز شیطان» در سال ۱۳۷۳ او را به عنوان بازیگر فنی معرفی کرد. از دهه 1980 به بعد شروع به بازی در نقش های منفی در فیلم ها کرد که اوج کار او را رقم زد. از اواسط دهه 90، پسیانی را بیشتر در نقش های کوتاه اما تأثیرگذار در فیلم هایی مانند «سیانور»، «نیمه شب اتفاق افتاد»، «فرار خصوصی»، «آتش بس» و… دیدیم.

بزرگترین همکاری | بازیگری تنها شغل آتیلا پسان بود و به همین دلیل او بازیگری بسیار پرکار بود. این شیوه کار برای او بیش از 70 فیلم، نزدیک به 50 سریال و بیش از 40 سالن سینما را به یادگار گذاشت. اما در تمام سال های فعالیتش با برخی از کارگردانان تعامل و همکاری بیشتری داشت. سیروس مقدم پیش از آنکه خود را وقف ساخت پشت سر هم «پایتخت ها» کند و پسیانی را به 4 سریال معروف خود دعوت کند، تهیه کننده پرکار درام های تلویزیونی بود. مگتو با دو فیلم «اسپاگتی در هشت دقیقه» و «نگار» و دو سریال «مردم عادی» و «گمشدگان» دومین کارگردانی است که بیشترین همکاری را با پسیانی داشته است. فریدون جیرانی نیز با سه فیلم مهم کارنامه پاسیانی در این فهرست قرار دارد.

سلطان نقش ها | آتیلا پسیانی یکی او یکی از بازیگرانی است که بهترین تصویر مردانه ضد زن را در سینمای ایران از خود به جای گذاشته است. او این مسیر را از اواسط دهه هفتاد با فیلم «در خنکی» آغاز کرد. پس از آن بیشتر نقش های مهم و ماندگار او در همین چارچوب شکل گرفت. مثلاً صحنه ای که پسیانی در فیلم «آب و آتش» لیلا حاتمی را تا سر حد مرگ کتک می زند، در سینمای ایران تکرار نشد. «شام آخر» یا حضور او به عنوان مردی مستبد و بدبین در فیلم «دوجین» شخصیت هایی بودند که شاید پیش از این بارها در سینما دیده بودیم، اما با ظرافت های بازی پسیانی چهره جدیدی پیدا کرد.